Sevgili okurlar, bu haftaki yazımda son zamanlarda en çok sorulan sorulardan biri olan HAGB olarak kısaltılan Hükmün açıklanmasının geri bırakılması konusuna ayrıntılı değineceğiz.
Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması Nedir?
CMK 231. Maddesinin 5 fıkrasında Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kavramı için tanımlama yapılmış ve şartları belirlenmiştir. Bu maddeye göre hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurulan hükmün sanık hakkında herhangi bir sonuç doğurmamasını ifade eder. Başka bir anlatımla sanık hakkında her ne kadar ceza verilmiş bile olsa sanık HAGB kararının tek başına sanık hakkında herhangi bir sonuç doğurmaz.
Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması İçin Gerekli Şartlar
CMK 231. Maddesinin 5 fıkrasına göre HAGB kararı verilebilmesi için sanık hakkında verilen cezanın 2 yıl veya daha altında olması gerekmektedir. Aynı maddenin 6. fıkrasında HAGB kararı verilmesi için gerekli şartlara ayrıntılı olarak değinilmiştir. Buna göre HAGB kararı verilebilmesi için;
• Sanığın daha öncesi kasıtlı bir suçtan mahkûm olmaması gerekmektedir.
• Hâkim tarafından sanığın yeniden suç işlemeyeceğine kanaat getirilmesi
• Suç sebebiyle mağdurun veya kamunun zararının giderilmiş olması
• Kanunu 2010 yılında eklenen bölüm gereğince sanığın HAGB kararı verilmesini kabul etmesi
şartlarının bir arada olması gerekmektedir. Mağdura veya kamuya verilen zarar giderilmemiş ise mahkeme denetim hükmedip denetim süresi içerisinde bu zararın tazmin edilmesine karar vererek de HAGB kararı verebilecektir.
Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması Kararı Verilen Ceza Ertelenebilir mi?
Kanuna 2006 yılında eklenen 7. fıkra dolayısıyla HAGB kararı verilen cezalar ertelenemez ve para cezasına çevrilemez. Bu fıkranın kanuna girmesinin sebebi ise suç işlemeyeceği düşünülen ve kasıtlı suçlardan ilk defa ceza alan kişinin duruşma kendi isteği ile HAGB kararının verilmesi halinde kabul etmesini beyan etmesi sebebiyle bir daha suç işlemeyeceği taahhüdünde bulunmasıdır. Ve ayrıca verilen hüküm açıklanmadığı için henüz ortada verilmiş kesin bir hüküm yoktur. Ortada mevcut olmayan bir hüküm infaz edilemeyecektir. 5 yıllık denetim süresi içerisinde sanık kasıtlı bir suç işlerse HAGB kararı ortadan kalkacak ve yerel mahkeme tarafından açıklanacaktır. Hüküm ancak bu durumda infaz edilme şansına kavuşur. Bu sebeple HAGB kararı verilen hüküm ertelenemez ve para cezasına çevrilemez.
HAGB Kararı Sonucunda Verilebilecek Denetimli Serbestlik Tedbirleri
HAGB sonucunda denetim kavramı kanunumuza 2006 senesinde değişiklikle dahil edilmiştir. Buna göre hakkında HAGB kararı verilen sanık hakkında 1 yıldan fazla olmamak kaydıyla mahkemenin takdirine göre aşağıdaki konularda denetim serbestlik tedbiri uygulanabilir.
• Meslek ve Sanat Sahibi olması amacıyla eğitim
• Bir Kamu kurumunda veya özel olarak yaptığı meslek veya sanatı icra eden başkasının gözetimde ücretli çalıştırılması
• Belirli yerlere gitmesinin yasaklanması
• Belirli bir yere devam etme zorunluluğu getirilmesi
• Hâkim tarafından hükmedilecek diğer konular
HAGB Kararı Sonucunda 5 yıl suç işlenmezse ne olur?
HAGB kararının kesinleşmesinden sonrasında 5 yıl boyunca kasıtlı bir suçtan dolayı ceza alınmadığı takdirde bu maddenin 10. Fıkrası gereğince açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilecektir.
HAGB Kararı Sonucunda 5 yıl içerisinde suç işlenirse ne olur?
HAGB kararının kesinleşmesinden sonra 5 yıl içerisinde kasıtlı bir suç işlenmesi veya mahkeme tarafından verilen denetim tedbirlerine uyulmaması durumunda kararı veren mahkeme hükmü açıklayacaktır. Kasıtlı bir suç işlenmesi durumunda hem yeni işlenen suç aynen infaz edilecek hem de ertelenen hüküm açıklanarak infaz edilecektir. Denetim tedbirlerine uyulmaması durumunda mahkeme sanığın durumunu değerlendirerek cezanın yarısına kadar indirim yaparak infaz edilmesi sağlayabilir. Mahkeme bu durumda koşulları oluşması halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar verebilir.
HAGB Kararına İtiraz
HAGB kararına karşı itiraz hakkı tanınmış fakat temyiz hakkı tanınmamıştır. Temyiz hakkı sanığın başka bir suç işlediğinde ve önceki kararın açıklandığında kullanılabilecek bir yoldur. HAGB kararlarına karşı kararı veren mahkemenin bir üst numaralı mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz sonucunda verilen kararlar kesindir. İtiraz için bu maddede herhangi bir usul ve süre belirtilmediğinden CMK 267 v.d maddeleri uyarınca karara itiraz edilecektir. Buna göre itirazın süresi CMK 268 uyarınca 7 gündür. Yazılı veya tutanağa geçirilmek şartı ile sözlü olarak itiraz mahkemeye yapılabilir.
HAGB Kararı Sabıka Kaydında Görünür mü?
HAGB kararları CMK 231 maddesinin 13 fıkrası gereğince adli sicil kaydında görünmeyecektir. Bu kararlar HAGB kararlarına ait bir sisteme kayıt olunur. Bu kayıtlar sadece soruşturma ve kovuşturma sebebiyle Cumhuriyet Savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından kullanılabilir. Kararın açıklanmasının ardından 5 yıllık süre içerisinde kasıtlı bir suç işlenirse karar açıklanır. Bu karar temyiz edilebilir. Temyiz sonucunda ceza kesinleşirse sabıka kaydında görünecektir.
HAGB Kararı Kesinleşmeden İşlenen 2 yıldan düşük süreli suçlar
HAGB kararı verilmeden önce dava veya soruşturma aşamasında HAGB kararı verilebilecek başka bir suç işlendiği takdirde mahkeme önceki dava karara bağlanmadığında HAGB kararını yeniden verecektir. Başka bir deyişle HAGB kararı verilmeden HAGB kararı verilecek 4-5 suç bile işlense mahkemeler her karara ayrı ayrı HAGB uygulanabilecektir.
YORUMLAR